Zadanie z historii MYP IGC: Kategoria "C" .Egipt

Dawny i współczesny Egipt

System polityczny

Dawniej:

Cywilizacja starożytnego Egiptu to jedna z najbardziej znanych cywilizacji tejże epoki ze względu na wczesny początek (III tysiąclecie p.n.e.) i trwałość. Jej ustrój polityczny jest najstarszą formą ustrojową.

3500 lat p.n.e. nad życiodajną rzeką Nil zaczęły się budować pierwsze miasta. Były podzielone na dwie części: Górny i Dolny Egipt, które 300 lat później faraon Menes zjednoczył i stworzył stolicę w Menfis. Z powodu silnego scentralizowania nastąpiła szybka zmiana z państwa patriarchalnego na monarchię despotyczną, gdzie władza spoczywała w rękach tylko jednego człowieka. Faraon zarządzał nie tylko sferą świecką, ale i religijną. W zależności od czasów był uważany za wcielenie boga Ra lub jego syna. Drugą najważniejszą osobą w społeczeństwie był wezyr, z początku wybierany pośród rodziny faraona. Jednym z jego obowiązków było wyrażanie woli władcy poddanym. Jeśli wezyr nie był spokrewniony z królem, w ramach zapłaty dostawał ziemię. W starożytnym państwie mogliśmy również spotkać kanclerza- pomocnika wezyra, architektów, nadwornych lekarzy, czy skarbnika.

Dziś:

W dzisiejszym Egipcie panuje republika prezydencka, co oznacza, że głową państwa jest prezydent wybierany w demokratycznym głosowaniu. Jego kadencja jest 6-letnia. Mianuje jednego lub więcej wiceprezydentów, premiera, Radę Ministrów i 1/3 składu Rady Konsultatywnej (organ doradczy).

System społeczny

Dawniej:

Ludźmi o najlepszej pozycji społecznej, zaraz po faraonie byli urzędnicy i kapłani.

Wśród urzędników mogliśmy spotkać między innymi: wezyra (najważniejszego urzędnika, „oczy i uszy króla”), czy kanclerza- jego pomocnika.

Kapłani pomagali faraonowi w organizacji kultu religijnego. Odznaczali się dużą wiedzą, głównie medyczną, matematyczną, przyrodniczą oraz znajomością pisma. Jednym z ich osiągnięć było podzielenie roku na 365 dni i 12 miesięcy. Kształtowali wyobrażenia Egipcjan na tematy teologiczne. Tworzyli zespoły, podporządkowane poszczególnym bóstwom, co narzucało również określone reguły (golenie głowy, brwi i brody, obrzezanie). Odróżniano ich dzięki strojowi (białe lub szare, lniane szaty). Można by pomyśleć, że wśród duchownych nie znajdziemy żadnych podziałów. A jednak pomocnicy Boga dzielili się na wyższych i niższych. Pierwsi mogli m.in. wchodzić do sanktuarium, w mniejszym lub większym stopniu wpływać na decyzje faraona.

Żołnierze, „środkowa” grupa w hierarchii Egiptu, cieszyli się dobrym i dostatnim życiem oraz aprobatą faraona (głównie w przypadku dowódców). Żyli z łupów, które zdobyli podczas wojen oraz posiadania ziem. Niektórzy byli zwolnieni z płacenia podatków, ale żeby obejść ten obowiązek, pełnili służbę w bardzo trudnych warunkach.

Jedną z grup społecznych, których najbardziej potrzebował starożytny Egipt, byli rzemieślnicy. Wytwarzali przedmioty codziennego użytku, jak ubrania, buty, naczynia, ozdoby, czy meble.

Dzięki rzemieślnikom mogła się rozwinąć następna grupa społeczna, podobna do nich pod względem ekonomicznym -kupcy. Sprzedawali towar wytworzony przez rzemieślników. Często posługiwali się pismem, choć nie w takim stopniu jak np. kapłani.

Najliczniejszą warstwę egipskiego społeczeństwa stanowili chłopi (ok. 90% ludności). Ich głównym obowiązkiem była uprawa roli. Aby zarobić na zbyt wysokie podatki, musieli pracować na ziemiach faraona. Choć wolni, byli bezwzględnie posłuszni faraonowi. Na jego zawołanie musieli się stawiać, kiedy faraon podejmował różne budowlane przedsięwzięcia.

Ostatnia i nieliczna grupa to niewolnicy, którzy nie mieli żadnych praw. Handlowano nimi , lecz, co ciekawe, wykorzystywano w lżejszych pracach typu: pomoc domowa.

Dziś:

W współczesnym Egipcie nadal ważną rolę odgrywa rolnictwo i przemysł. Wzdłuż rzeki Nil mieszka najwięcej obywateli tego pięknego państwa. Jednak coraz większe dochody zapewnia turystyka, dająca ludziom pracę i rozmaitość zawodową. Dzięki m.in. branży hotelarskiej, Egipt bardziej otworzył się na świat.

Religie

Dawniej:

System wierzeń w starożytnym Egipcie wykształcił się bardzo szybko, bo już ok. 3000 lat p.n.e. Dzięki tekstom literackim i rysunkom, możliwe było rozwinięcie bardzo skomplikowanej struktury religijnej, którą znamy do dziś.

Egipcjanie wytworzyli religię o charakterze politeistycznym, mieli też rozbudowany system wyobrażeń na temat pochodzenia bogów (teogonia), świata (kosmogonia) i człowieka (antropogenia).

Według nich, wszystko, co nas otacza, powstało z chaosu, nazywanego Nu. Głównymi przedmiotami czci Egipcjan było słońce (kojarzone z Ra) i Nil, który przecież daje życie wielu innym świętym istotom. Niektóre zwierzęta również uważano za bogów (np.: Apis – czarny byk).

Niektórym bogom nadawano wizerunek ludzki z głowami zwierząt np.: najsłynniejszy opiekun faraonów — Horus występuje z głową sokoła, Totowi uznawanemu za wynalazcę pisma i opiekuna pisarzy dawano głowę ibisa, Anubisowi, który opiekował się zmarłymi, rysowano lub rzeźbiono głowę Szakala.

Na początku cechy bogów (siła, zręczność, piękno, czy płodność) przypisywano zwierzętom. Wraz z rozwojem religii zwyciężył antropomorfizm, czyli wyobrażenie boga wyłącznie w postaci człowieka.

Wierzenia Egipcjan zwracają wielką uwagę do kultu zmarłych, dlatego też rozbudowano system wierzeń w życie pozagrobowe. Według ich wiary śmierć nie jest końcem istnienia, a jedynie jego przemianą. Wierzono, że życie po śmierci może być szczęśliwsze niż ziemskie. Najwięcej informacji na ten temat życia pozagrobowego znajdujemy w „Księdze Umarłych”.

Uważano, że do spełnienia po zakończeniu egzystencji potrzebne oprócz duszy jest również ciało. Jednym z elementów, który zapewniał duszy szczęście, była mumifikacja zwłok. Herodot w swoich dziełach wspominał o trzech sposobach balsamowania ciał. Na najdroższy mógł sobie pozwolić jedynie faraon, a na najtańszy nawet podrzędny urzędnik.
Inną formą przedłużenia istnienia ciała niż mumifikacja było przedstawienie zmarłego w rzeźbie, posągu lub malarstwie, a następnie wybudowanie mieszkania zmarłego, czyli grobu. Egipcjanie sądzili, że zmarły potrzebuje tego samego co za życia ziemskiego, dlatego do grobowców wkładano pokarmy i napoje, sprzęt, szaty, a nawet broń i figurki postaci byłych służących. Te materialne „wspomnienia zmarłych” miały głęboki sens, chodziło bowiem o zapewnienie duszy jakiegoś ziemskiego oparcia.

Dziś:

W kwestii religii, Egipt nie zmienił się bardzo przez te kilka tysięcy lat. Religia nadal ma poważny wpływ na politykę i codzienne życie. Według danych 90% społeczeństwa wyznaje islam-religię państwową, pozostałe 10% mieszkańców to chrześcijanie żydzi. Na dowodach osobistych umieszczana jest informacja o przynależności religijnej, przy czym dozwolony jest wybór między trzema oficjalnie uznanymi religiami: islamem, chrześcijaństwem i judaizmem. Wyznawcy innych religii nie uzyskują dowodów osobistych, co oznacza rezygnację z praw. To samo dotyczy muzułmanów, którzy przeszli na chrześcijaństwo

Pozycja ekonomiczna:

Dawniej:

Główną przyczyną dobrej i trwałej pozycji ekonomicznej starożytnego Egiptu było jego położenie geograficzne. Posiadał łączność m.in. z Mezopotamią, co sprzyjało kontaktom i wymianie idei. Sahara i inne pustynie oraz Morze Czerwone skutecznie odstraszały wrogów, zapobiegając bitwom i wojnom, które zawsze wpływają na zachwianie gospodarki. Bliskość Nilu i jego regularne wylewy pozwoliły rozwinąć się rolnictwu. Uprawa zbóż i hodowla zwierząt zaczęły ściągać coraz większe grupy ludzi, którzy potrzebowali nadzoru i kontroli. Tak narodziła się administracja i pismo-nieodzowne we wprowadzeniu wielu istotnych praw i reguł. Kopalnie miedzi, złota i kamieni szlachetnych przyczyniły się do rozwoju rzemiosła i wymiany handlowej. Obecność kamienia sprzyjała budownictwu.

Dziś:

W dzisiejszym Egipcie sektor rolniczy i przemysłowy jest jednym z najprężniej rozwijających się. Uprawiana jest kukurydza, trzcina cukrowa, pszenica, sorgo oraz bawełna. Ważną gałęzią gospodarki jest również rybołówstwo morskie i śródlądowe. Dzięki eksportowi takich bogactw, jak: ropa naftowa, gaz ziemny, rudy żelaza, kraj gromadzi dodatkowe fundusze. Mimo dobrej pozycji na wielu płaszczyznach gospodarki, Egipt nie jest potęgą. Zaważyły o tym nieustające konflikty i zamieszki, jak rewolucja, którą przeszedł w 2011 roku. Tego typu zachowania nie sprzyjają m.in. turystyce.

Nazwy konfliktów zbrojnych:

Dawniej:

bitwa pod Awaris (1580 p.n.e.)

bitwa pod Megiddo (1469 p.n.e.)

bitwa pod Kadesz (ok.1280 p.n.e.)

Zdobycie Dapur przez Egipcjan (1269 p.n.e.)

Bitwa morska w delcie Nilu (1178 p.n.e.)

Bitwa nad Wielkim Jeziorem Gorzkim (925 p.n.e.)

Zdobycie Jerozolimy przez Egipcjan (925 p.n.e.)

bitwa pod Altaku (701 p.n.e.)

Zdobycie Memfis przez Asyryjczyków (671 p.n.e.)

Zdobycie Teb przez Asyryjczyków (663 p.n.e.)

Oblężenie Aszdod (635 p.n.e.)

bitwa pod Megiddo (609 p.n.e.)

Bitwa pod Hamą (605 p.n.e.)

Dziś:

Wojna Jom Kippur wybuchła 6 października1973. Toczyła się między Izraelem, a koalicją Syrii i Egiptu. Swoją nazwę zyskała z powodu wybuchu w dniu żydowskiego święta o tej samej dacie. Zaczęła się impulsywnie, bo od ataku zjednoczonych państw na półwysep Synaj i Wzgórza Golan podporządkowane Izraelowi od 1967 roku. Mimo dobrego początku, ostatecznie to Izrael zwyciężył w tej konfrontacji. Egipt zawiesił broń 26 października 1973 roku.

Następnym konfliktem, który zapisał się na kartach historii, był konflikt graniczny między Libią i Egiptem. Krótki, bo trwający zaledwie 3 dni spór miał swoje początku w czerwcu, kiedy tysiące libijskich protestantów rozpoczęło „Marsz na Kair”, kierując się w stronę egipskiej granicy. Libijczycy chcieli w ten sposób wyrazić sprzeciw wobec zawarcia traktatu pokojowego z Izraelem. 20 lipca marsz został zatrzymany przez egipskich strażników granicznych, a 21 lipca Libijskie Siły Powietrzne przeprowadziły nalot na małe egipskie miasteczko mieszczące się przy libijskiej granicy. Szybko odparto ich atak przy okazji niszcząc większość ich sprzętu, zajmując bombardując kilka przygranicznych miast.

W 2011 roku egipska ziemia znów zaczęła być niespokojna. 25 stycznia rozpoczęły się antyrządowe protesty przeciwko złej sytuacji materialnej, bezrobociu, korupcji, ograniczaniu swobód obywatelskich i długoletnim rządom prezydenta Husniego Mubaraka. Od końca stycznia do połowy lutego odbyło się wiele demonstracji. Z powodu zamieszek Egipcjanom odcięto dostęp do sieci komórkowej i internetowej. Prezydent Mubarak postanowił zdymisjować rząd, powołał nowego premiera i wicepremiera. Nie widząc znacznej poprawy w nastrojach obywateli, zrezygnował ze stanowiska 11 lutego.

Zaledwie kilka miesięcy temu zakończyły się kolejne protesty Egipcjan, dotyczące władzy prezydenta Muhammada Mursiego i rządów islamistów, którzy przyjęli kontrowersyjny projekt konstytucji. Niesnaski zaczęły się po ogłoszeniu dekretów 22 listopada 2012 roku. Względny spokój odzyskano 3 lipca 2013 po wojskowym zamachu stanu na prezydenta Mursiego i obaleniu jego rządów.

Język

Język egipski wymarł wraz z egipską cywilizacją. Na przestrzeni wieków język egipski był zapisywany w różnych fazach pismem: hieroglificznym, hieratycznym i demotycznym oraz zmodyfikowanym alfabetem greckim.

W języku egipskim wyróżnia się pięć faz historycznych:

-język staroegipski

-język średnioegipski

-język nowoegipski

-język demotyczny