Zadanie z historii MYP IGC: Mezopotamia dawniej i dziś "C" ( częśc II)

Sytuacja polityczna
  ( Irak)
  "W latach 1979-2003 rządy dyktatorskie w Iraku sprawował Saddam Husajn, obalony przez zjednoczone siły koalicyjne w tzw. II wojnie w Zatoce Perskiej. Wprowadzono demokrację parlamentarną, a Irak został republiką federalną z silną władzą prowincji i autonomiczną jednostką administracyjną - Kurdystanem.

Władzę ustawodawczą zgodnie z konstytucją z 2005 r. sprawuje dwuizbowy parlament, w skład którego wchodzą:

Rada Reprezentantów (Majlis an-Nuwwab),
Rada Unii (Majlis al-Ittihad).

W skład Rady Reprezentantów wchodzi 275 posłów wybieranych na 4 lata w wyborach powszechnych, bezpośrednich i proporcjonalnych. Głosy przydzielane są według skomplikowanego algorytmu, który ma za zadanie zapewnić poszczególnym prowincjom minimalne ilości reprezentantów nawet w wypadku bardzo niskiej frekwencji w danych prowincjach. Rada Unii (z niewielkimi uprawnieniami) składa się z reprezentantów delegowanych przez poszczególne prowincje (określona liczba reprezentantów z każdej prowincji).

W skład władzy wykonawczej wchodzą Prezydent Iraku, który wybierany jest przez Radę Reprezentantów większością ponad 2/3 głosów, oraz przedstawiony przez niego Radzie i zatwierdzony przez nią większością ponad 50% głosów Premier Iraku. Prezydent ma 2 zastępców, a cała prezydencka trójka musi składać się z Kurda, Araba sunnity i Araba szyity. Obecnie prezydentem jest KurdDżalal Talabani, a premierem szyita Nuri Kamil al-Maliki

Władzę sądowniczą sprawują niezawisłe sądy z Federalnym Sądem Najwyższym i stojącą nad nim Wyższą Radą Sądowniczą. W terenie rząd reprezentuje 18 gubernatorów prowincjonalnych. Prowincje posiadają własne rady i władzę wykonawczą, ale już nie władzę sądowniczą.

Autonomiczny Region Kurdystanu składa się z 3 północnych prowincji z własnym parlamentem (111 przedstawicieli w tym 11 miejsc dla mniejszości niekurdyjskich). Region posiada własnego prezydenta i premiera wybieranego przez parlament. Prowincje regionu podlegają zarówno rządowi centralnemu (bezpośrednio) jak i rządowi regionu."
(Iran)
" Ustrój polityczny Iranu – to w początkach istnienie państwa perskiego monarchia despotyczna. W czasie najazdu arabskiego i rozwoju ekspansji islamu w tym regionie szach (tytuł monarszy w Persji) był zmuszony zrezygnować ze swego despotyzmu i współpracować z przywódcami plemiennymi, mułłami, gildiami kupieckimi i rzemieślnikami. W epoce kolonizacji szach dodatkowo musiał lawirować pomiędzy dyplomacją brytyjską i radziecką. Reza Szah Pahlawi zmienił nazwę Persji na Iran, a jego syn (Mohammed Reza Pahlawi) za pomocą wojsk USA wprowadził system absolutystyczny."

"1 kwietnia 1979 proklamowano w wyniku rewolucji islamskiej Islamską Republikę Iranu. Przyjęto ustrój polityczny republiki islamskiej, łączący elementy nowoczesnej demokracji z religijną dyktaturą. Z jednej strony Iran ma parlament i prezydenta wybierane w wyborach powszechnych, zna instytucję referendum, zaś władza opiera się na nowoczesnej zasadzie trójpodziału, z drugiej jednak wszystko pozostaje pod nadzorem autorytetów religijnych. Najważniejsze organy nadzoru religijnego to Welajat e Faghih – teolog szyicki będący głową państwa oraz Rada Strażników, spełniająca funkcję trybunału konstytucyjnego, w tym badająca zgodność prawa stanowionego z zasadami islamu. Wprowadzono surowe prawa wzorowane na szariacie. Od tego momentu zaczął się bardzo szybki wzrost liczby mieszkańców Iranu."

(Syria)

"Na podstawie konstytucji z 1973 (modyfikowanej 2000) wielopartyjna republika z jednoizbowym parlamentem - Zgromadzeniem Ludowym z 250 miejscami (pięcioletnia kadencja).Głową państwa jest prezydent wybierany na 7 lat przez parlament, zatwierdzany w ogólnonarodowym referendum, stojący równocześnie na czele partii rządzącej.."

  (Turcja)
  "Ustrój polityczny Turcji opiera się na Konstytucji Republiki Turcji z 1982, która głosi, że państwo tureckie jest niepodzielną, laicką, demokratyczną oraz socjalną republiką. Obecna ustawa zasadnicza, narzucona przez wojsko zaraz po zamachu wojskowym w 1980 roku, zapewnia armii rolę strażnika świeckiej, republikańskiej Turcji i przyznaje jej prawo do bezpośredniej interwencji w przypadku zagrożenia status quo. Głową państwa jest prezydent wybierany przez parlament na 7-letnią kadencję. Kobiety w Turcji otrzymały czynne i bierne prawa wyborcze 5 grudnia 1934 roku. W roku 1935 kobiety stanowiły 4,6% posłów w parlamencie."

Państwa położone na terenie dawnej Mezopotamii charakteryzowały się rzadami despotycznymi, które zostały obalone z użyciem sił zbrojnych, pod koniec XX wieku. Obecnie panuje tam system demokracji parlamentarnej, oparty na wzorcach europejskich.

Sytuacja ekonomiczno- społeczna

Struktury społeczne w Iraku, Iranie, Syrii i Turcji opierają się na rozwarstwieniu wynikającym z poziomu zamożności. Z jednej strony funkcjonują w tych społeczeństwach bogaci właściciele szybów naftowych, kupcy, z drugiej zaś większośc społeczeństwa trapiona jest przez biedę i głód. Społeczeństwa zamieszkujące tereny Mezopotamii niegdyś utrzymywały się z najbanalniejszych żródeł dochodów, czyli rzemiosła, rolnictwa oraz handlu. Dziś zaś najpowszechniejszym żródłem dochodu jest eksploatacja ropy naftowej oraz turystyka. Ropa naftowa sprzedawana jest największym światowym koncernom.

"  W ostatnim półwieczu państwa te przekształciły się z krajów rolniczych w surowcowo-rolnicze. Grunty orne i użytki trwałe (sady) zajmują w Iraku ok. 13% pow., lasy zaledwie 1,8%; produkcja roślinna jest oparta całkowicie (Mezopotamia) lub częściowo (Kurdystan) na sztucznym, stosowanym od tysiącleci, nawadnianiu gleb; uprawia się gł. zboża (pszenica, jęczmień, ryż, proso), trzcinę cukrową, bawełnę oraz warzywa; w dolinach rzecznych i oazach plantacje palmy daktylowej (największe w dolinie Szatt al-Arab), owoców cytrusowych, oliwek, fig, granatów; koczownicza hodowla owiec, kóz i wielbłądów oraz zagrodowa bydła. "

Religia

Struktura wyznaniowa w Syrii przedstawia się następująco: muzułmanie sunnici (89,6%), chrześcijanie (8,9%).

Najbardziej rozpowszechnioną religią jest w Iraku szyityzm, wyznaje go ponad połowa społeczeństwa (54%). Muzułmanie sunniccy (42%) ustępują swą liczebnością szyitom. Ponadto w Iraku spotyka się chrześcijan (4%) oraz mniej liczne grupy jazydów i mandejczyków.

W Iranie struktura wyznaniowa przedstawia się następująco :

Bahaizm: 0,4%
Prawosławie: 0,01%
Judaizm: 0,04%
Protestantyzm: 0,04%
Katolicyzm: 0,01%

oraz w większości islam ( 99,5 % ).

W Turcji wyznawcy islamu stanowią 99,64 % społeczeństwa.

"Islam (arab. الإسلام ; al-islām) – religia monoteistyczna, druga na świecie pod względem liczby wyznawców po chrześcijaństwie^[1]^[2]. Świętą księgą islamu jest Koran, a zawarte w niej objawienie ma stanowić ostateczne i niezmienne przesłanie Boga do ludzi.

Słowo islam w języku arabskim oznacza poddanie się Bogu. Apologeci i misjonarze muzułmańscy wywodzą często słowo islam od słowa salām – pokój. Celem islamu i nauczania proroka Mahometa (Muhammada) było połączenie wszystkich ludzi w jedną wielką rodzinę muzułmańską. Przesłanie początkowo głoszone było głównie wśród przedstawicieli plemion arabskich, z czasem jednak rozpowszechniło się na całym świecie. Obecnie Arabowie stanowią około 20-25% wyznawców islamu."

Islam zapanował na terenie byłej Mezopotamii, po jej podboju przez kraje arabskie.

Konflikty

Iran, Irak i Syria stanowią obecnie największe żródło zagrożeń dla światowego pokoju. Są to miejsca nasilonych konfliktów etnicznych, politycznych, społecznych np.: